Bestuurders van vermogensfondsen zien belangrijke details vaak over het hoofd.

"Het rooster van aftreden is zo’n ‘detail’. De bevoegdheden van bestuurders en het door hen te gebruiken e-mailadres ook".

column Henk J.Th. van Stokkom

Dat er stichtingen zijn waar ruzie ontstaat over de statutaire bepalingen inzake benoeming van bestuurders mag inmiddels bekend verondersteld worden.

Na een langslepende rechtszaak werd in maart dit jaar uitspraak gedaan door de Hoge Raad in de zaak tussen het vermogensfonds R.C. Maagdenhuis en het Bisdom Haarlem.

Follow The Money (FTM.NL) vatte het als volgt samen: “Bij een statutenwijziging in 1983 werd vastgelegd dat het RCM een grote mate van zelfstandigheid heeft ten opzichte van de bisschop. Die kan alleen bij wanbeleid ingrijpen in het bestuur. Ook wordt vastgelegd dat de bisschop benoemingen van bestuurders moet goedkeuren, maar in de praktijk gebeurt dat niet.”

In 2011 startte het Bisdom hierover een gesprek met het vermogensfonds en uiteindelijk werd het Bisdom in het gelijk gesteld. Het zittende bestuur voldeed niet aan de voorwaarden van benoemingen als statutair vastgelegd in 1983.

Het Bisdom kon dus het zittende bestuur vervangen en heeft dat inmiddels ook gedaan. Over die kwestie is veel te zeggen, maar het toont het belang van de statutaire vastlegging van een en ander. En het belang voor een bestuur om daar goed op te letten. Een tip: maak een vervalkalender waarin je de jaarlijks terugkerende te bespreken of uit te voeren zaken noteert. Die vervalkalender zet je standaard onder alle notulen.

Zo is er nog een vaak ‘vergeten’ onderwerp. De statutair bepaalde zittingstermijn van bestuurders. Dat gaat bij nogal wat stichtingen fout. Het gevolg is dat besluiten genomen met feitelijk niet meer in functie zijnde bestuurders niet rechtsgeldig zijn. Om problemen te voorkomen is het dus van belang dat het rooster van aftreden goed in de gaten gehouden wordt. De makkelijkste manier is dat rooster standaard onder de agenda van iedere bestuursvergadering op te nemen. Kleine moeite. Maar het werkt, zo weet ik uit ervaring bij diverse stichtingen waar ik dit als bestuurder heb laten doorvoeren.

Bevoegdheden

Er gaat ook nog weleens wat fout bij het vastleggen van de bevoegdheden van bestuurders. Maar al te vaak staan ze ingeschreven als ‘alleen/zelfstandig’ bevoegd. Onverstandig. Er zijn weinig fondsen die navolgende clausule op hun website hebben staan: “Een donatie is uitsluitend toegezegd als de aanvrager een schriftelijke toezegging heeft ontvangen, ondertekend door de voorzitter én de penningmeester van Fonds X.”.

U begrijpt dat dit -nadat er ‘gedoe’ is geweest- op de website is geplaatst…. Kortom regel het goed en zorg dat het alle betrokkenen in de organisatie (met name bestuursleden) duidelijk is hoe het geregeld is.

Gebruik e-mailadressen

Bij veel stichtingen gebruiken bestuurders hun privé en/of zakelijke e-mailadres voor (zeer) specifieke stichtingscorrespondentie. Als zo'n bestuurder vertrekt, vertrekt er dus een deel van het archief. En dat terwijl ook stichtingen hun stukken 7 jaar dienen te bewaren. Op een vraag in dit kader kreeg ik navolgende reactie van een vennoot van een groot Nederlands Accountantskantoor:

Het bestuur is verplicht alle bescheiden (waaronder e-mailcorrespondentie) gedurende zeven jaren te bewaren (artikel 2:10 BW). Zakelijk e-mail verkeer valt derhalve eveneens onder deze (fiscale) 7 jaars termijn. Indien de Belastingdienst constateert dat een bedrijf (of stichting) zijn e-mail over zakelijke transacties over de laatste 7 jaar niet kan tonen, dan kan de Belastingdienst de bewijslast omdraaien. Daarnaast dient er ook nog sprake te zijn van enige logische ordening van e-mails. Deze dienen dus snel en goed reproduceerbaar te zijn.”

Er was een tijd dat het voor kleine stichtingen duur was om een eigen e-mail omgeving op te zetten. Dat is niet meer zo. En er was een tijd dat het hebben van meerdere e-mail adressen ingewikkeld te ‘behappen’ was. Dat is ook niet meer zo.

En voor wie dat wel moeilijk is ….., misschien goed om een nieuwe generatie bestuurders te gaan benoemen?